Dugovečnost muznih krava - iskustva i preporuke

Sposobnost gazdinstva za održivu i stabilnu proizvodnju mleka usko je povezana sa dugovečnošću muznih krava, odnosno dužinom proizvodnog veka. Dugovečnost jedinke je važna, jer utiče na profitabilnost gazdinstva i lanca vrednosti proizvodnje mleka, kao i na životnu sredinu.

S obzirom na to da troškovi uzgoja jedne junice nisu niski, odgovarajuća dugovečnost krava utiče na remont stada, ali i omogućava povećanje prihoda kroz veći broj prodatih teladi odnosno junica.

Šta sve utiče na odluku o izlučivanju muznih krava?

Prvo treba znati da odluka o izlučivanju jedinke može biti zasnovana na prinudi i na ekonomskim razlozima. Kad je reč o prinudi, uzrok je uglavnom zdravstveni problem životinje, koji je "nerešiv" ili nije "lako rešiv", pa zahteva i vreme i novac. U drugom slučaju, ako govorimo o "ekonomskom izlučivanju", onda je najčešće reč o niskoj proizvodnji koja ne odgovara zahtevima poljoprivrednika - vlasnika i standardima u stadu.

Jalova krava ne mora na klanje, isplativije je rešiti problem

Odluka poljoprivrednika da izluči ili ne muzno grlo je složena, zasnovana na zdravlju grla, iskustvu, kao i načinu upravljanja u stadu. Postoje različiti činioci koji utiču na dugovečnost muznih krava, a to su:

• održavanje njihovog zdravlja i kondicije na dobrom nivou;
• ulaganja u dobrobit (unapređenje smeštajnih kapaciteta);
• ishrana muznih krava (odnos koncetrovanih i kabastih hraniva);
• način upravljanja proizvodnjom mleka;
• mogućnost ispaše i kretanja muznih grla;
• dostupnost i kvalitet veterinarske službe i dostupnost usluga (npr. brzina reakcije veterinara, brzina reakcije pružaoca usluga održavanja papaka, servisera za muzne uređaje itd).

Iskustva drugih zemalja

U Švedskoj su istraživanja pokazala da se junice najčešće tele u proseku u 856 danu uzrasta, a u proizvodnji ostanu 2,8 godina odnosno 1.028 dana. U proseku, zdravlje životinja ima negativan, ali beznačajan uticaj na dugovečnost muznog stada. Ovo upućuje da se izlučivanje uglavnom obavlja iz drugih razloga osim zbog lošeg zdravstvenog stanja. Mlečnost je u pozitivnoj korelaciji sa udelom krava sa veterinarskim tretmanima, mastitisom i tretmanima papaka, ali je u negativnoj korelaciji sa brojem somatskih ćelija, proizvodnim životnim vekom i uzrastom za izlučivanje. Dugovečnost muznih krava u Švedskoj zavisi i od nivoa investicija u dobrobit, odnosno, kvalitet smeštaja muznih grla.

U Velikoj Britaniji na istraživanju na 437 stada su dokazali da grla koja su se prvi put telila u uzrastu između 23 i 24 meseca, imaju najviše šanse da se otele i drugi put. Grla koja su se prvi put otelila u uzrastu od 30 i više meseci imaju najmanje šanse da se otele još jednom.

Za 10 tona mleka u laktaciji - hrana za krave posebne recepture

U Španiji, na primer, postoje razlike između regiona, kada govorimo o izlučivanju krava. Pa je tako u Andaluziji prosečan životni vek krava oko 830 dana (1. i 2. laktacija), u Kataloniji 942 (1. i 2. laktacija), a u Baskiji 1.057 (1. i 2. laktacija) dana. Značajan efekat na stepen izlučivanja krava utvrđen je u korelaciji upravljanju stadom, uzrastom jedinke i sezonom. Takođe, jedinke koje su ispod proseka proizvodnosti u stadu najčešće su te koje se izlučuju.

U Italiji je utvrđeno da spuštanje uzrasta pri prvom teljenju na 23-24 meseca smanjuje i troškove povezane sa izlučivanjem odnosno remontom stada.

Uticaj na stepen izlučivanja ima i vek pri prvom teljenju, odnosno uzrast pri prvom pripuštanju (osemenjavanju) junica.